VWAP คืออะไร และเทรดเดอร์ใช้อย่างไรในการวิเคราะห์ตลาด

การติดตามแนวโน้มของตลาดและการทำนายการเคลื่อนไหวของราคาอย่างแม่นยำเป็นทักษะที่สำคัญในการเทรดทางการเงิน หนึ่งในเครื่องมือที่ได้รับความนิยมมากที่สุดจากเทรดเดอร์มืออาชีพในการทำเช่นนี้คือ VWAP ย่อมาจาก Volume Weighted Average Price ที่แสดงราคาถั่วเฉลี่ยถ่วงน้ำหนักด้วยปริมาณ

แม้ว่ามันจะมีมานานหลายทศวรรษแล้ว แต่ VWAP ยังคงเป็นเครื่องมือสำคัญสำหรับเทรดเดอร์ที่ต้องการตัดสินใจอย่างมีข้อมูลเกี่ยวกับการซื้อขายหุ้น สินค้าโภคภัณฑ์ และเครื่องมือทางการเงินอื่น ๆ

ทำความเข้าใจ VWAP

VWAP คืออินดิเคเตอร์ที่ช่วยบอก "ราคาถัวเฉลี่ย" ของหุ้นตลอดช่วงเวลาการซื้อขาย โดยไม่ใช่แค่เอาราคามาบวกแล้วหารเฉลี่ยเท่านั้น แต่นำ "ปริมาณการซื้อขาย" มาคำนวณร่วมด้วย ทำให้ราคาที่ได้สะท้อนความจริงของตลาดมากกว่าค่าเฉลี่ยทั่วไป

นักลงทุนสถาบันนิยมใช้ VWAP ในการประเมินแนวโน้มของตลาด เพื่อดูว่ากำลังซื้อหรือขายหุ้นในราคาที่ได้เปรียบหรือไม่ เพราะ VWAP เปรียบเสมือนราคาที่ยุติธรรมสำหรับทั้งผู้ซื้อและผู้ขาย

ถ้าราคาหุ้นในตลาดอยู่สูงกว่า VWAP มักแปลว่าฝ่ายซื้อเป็นผู้ควบคุมตลาด แต่ถ้าราคาต่ำกว่า VWAP ก็มักหมายถึงฝ่ายขายเป็นฝ่ายคุมเกม นี่จึงเป็นเหตุผลที่ทั้งนักลงทุนรายใหญ่และรายย่อยมักใช้ VWAP เป็นแนวทางในการตัดสินใจโดยเฉพาะในช่วงที่ตลาดมีความผันผวน

วิธีการคำนวณ VWAP

VWAP คำนวณโดยนำมูลค่ารวมของการซื้อขายทั้งหมดในช่วงเวลาหนึ่ง (ราคาคูณด้วยปริมาณ) แล้วหารด้วยปริมาณการซื้อขายรวมในช่วงเวลาเดียวกัน โดยสูตรคือ:

VWAP = ∑(ราคา × ปริมาณ) / ∑ปริมาณ

สูตรนี้ให้ราคาถัวเฉลี่ยแบบถ่วงน้ำหนักของหลักทรัพย์ โดยคำนึงถึงทั้งราคาที่มีการซื้อขายและปริมาณของหุ้นที่ซื้อขายในแต่ละช่วงราคา การคำนวณจะเริ่มตั้งแต่ต้นวันซื้อขาย และมีการอัปเดตอย่างต่อเนื่องตลอดทั้งวัน

สิ่งสำคัญที่ควรทราบคือ VWAP จะถูกรีเซ็ตใหม่ทุกต้นวันซื้อขาย นั่นหมายความว่าการคำนวณจะสะท้อนเฉพาะข้อมูลการซื้อขายในวันนั้นเท่านั้น โดยไม่รวมข้อมูลจากวันก่อนหน้า

ตัวอย่างการใช้งาน VWAP

เพื่อให้เข้าใจวิธีการคำนวณ VWAP ได้ชัดเจนยิ่งขึ้น มาดูตัวอย่างง่าย ๆ กัน สมมติว่าเรากำลังวิเคราะห์การซื้อขายหุ้นตัวหนึ่งในช่วงเวลา 5 นาทีโดยในช่วงเวลานี้มีการซื้อขายหลายครั้งที่ราคาต่างกันและปริมาณไม่เท่ากัน รายละเอียดของแต่ละการซื้อขายมีดังนี้:

ขั้นตอนการคำนวณ VWAP:

1. คำนวณผลรวมของ (ราคา×ปริมาณ)

   เรานำราคาคูณกับปริมาณของแต่ละรายการมารวมกัน:

   5000 + 7650 + 10400 + 2650 + 5400 = 34,100

2. คำนวณปริมาณรวมทั้งหมด

   เรานำปริมาณของหุ้นทั้งหมดมารวมกัน:

   100 + 150 + 200 + 50 + 100 = 600

3. คำนวณค่า VWAP

   นำมูลค่ารวมของ (ราคา×ปริมาณ) หารด้วยปริมาณรวมทั้งหมด:

   VWAP = 34,100 ÷ 600 = 56.83

ดังนั้น ค่า VWAP ในช่วงเวลา 5 นาทีนี้คือ 56.83 ดอลลาร์ ซึ่งสะท้อนถึงราคาถั่วเฉลี่ยของหุ้นในช่วงเวลาดังกล่าว โดยถ่วงน้ำหนักตามปริมาณการซื้อขายในแต่ละรายการ

บทบาทของ VWAP ในการวิเคราะห์ตลาด

1. การระบุแนวโน้มของตลาด

หนึ่งในประโยชน์หลักของ VWAP คือการช่วยระบุแนวโน้มของตลาดในขณะนั้น หากราคาหลักทรัพย์เคลื่อนไหวอยู่เหนือเส้น VWAP มักบ่งชี้ว่า "ฝ่ายซื้อ" กำลังควบคุมตลาด และมีแนวโน้มที่ราคาจะเคลื่อนไหวในทิศทางขาขึ้น ในทางตรงกันข้าม หากราคาต่ำกว่า VWAP แสดงว่า "ฝ่ายขาย" กำลังเป็นฝ่ายได้เปรียบ ซึ่งเป็นสัญญาณของแนวโน้มขาลง

เทรดเดอร์ใช้ข้อมูลนี้เพื่อพิจารณา "จังหวะเข้า-ออก" จากการลงทุน เช่น หากราคาหุ้นทะลุขึ้นเหนือเส้น VWAP ระหว่างวันอาจเป็นสัญญาณซื้อ เนื่องจากตลาดเริ่มมีแรงซื้อเข้ามา แต่หากราคาหลุดต่ำกว่า VWAP ก็อาจเป็นสัญญาณขาย เพราะแรงขายเริ่มเข้ามาควบคุมตลาด

2. การยืนยันแนวโน้มของตลาด

VWAP ยังช่วยยืนยัน "แนวโน้มของตลาด" ได้อีกด้วย หากราคาทะลุอยู่เหนือเส้น VWAP และมีปริมาณการซื้อขายสูง แสดงว่าแนวโน้มขาขึ้น (bullish sentiment) นั้นมีความน่าเชื่อถือและอาจยังคงอยู่ต่อไป ในทางกลับกัน หากราคาต่ำกว่า VWAP และมีปริมาณมากก็อาจเป็นสัญญาณว่าแนวโน้มขาลง (bearish sentiment) ยังคงแข็งแกร่ง

เทรดเดอร์สามารถใช้ข้อมูลนี้ในการปรับกลยุทธ์ เช่น เทรดเดอร์ที่ต้องการถือสถานะซื้อ (Long Position) อาจรอให้ราคาทะลุขึ้นเหนือ VWAP ก่อนเข้าซื้อ เพื่อยืนยันว่าตลาดเริ่มเคลื่อนไหวในทิศทางที่ต้องการ

3. แนวรับและแนวต้านที่เปลี่ยนแปลงตามเวลา

VWAP ยังสามารถทำหน้าที่เป็น "แนวรับและแนวต้านแบบไดนามิก" ได้ในระหว่างวัน หากราคาหุ้นอยู่เหนือ VWAP เทรดเดอร์มักมองว่าเส้น VWAP คือแนวรับ และหากราคาลดลงมาแตะเส้นนี้แล้วดีดกลับขึ้นไป แสดงว่า "แรงซื้อ" กำลังเข้ามาพยุงราคาไว้

ในทางกลับกัน ถ้าราคาอยู่ต่ำกว่าเส้น VWAP เทรดเดอร์อาจมองว่าเส้นนี้คือแนวต้าน และหากราคาขยับขึ้นมาแต่ไม่สามารถทะลุผ่านเส้น VWAP ได้แสดงว่าฝ่ายขายยังคงควบคุมทิศทางตลาดไว้ ซึ่งเป็นการตอกย้ำแนวโน้มขาลง

แนวรับและแนวต้านแบบไดนามิกนี้มีความสำคัญมาก เพราะ VWAP จะอัปเดตแบบเรียลไทม์ ทำให้เทรดเดอร์สามารถใช้เป็นจุดอ้างอิงทันทีในการตัดสินใจซื้อหรือขายในช่วงเวลานั้น ๆ ได้อย่างแม่นยำ

วิธีที่เทรดเดอร์ใช้ VWAP ในการวิเคราะห์ตลาด

1. การเทรดในวันเดียว (Intraday Trading)

เทรดเดอร์รายวันหรือ Day Trader ให้ความสำคัญกับ VWAP อย่างมากในการตัดสินใจอย่างรวดเร็วระหว่างวัน โดยมักใช้เพื่อหาจังหวะเข้าซื้อหรือขายตามการเคลื่อนไหวระยะสั้นของราคา

เช่น หากหุ้นกำลังซื้อขายอยู่เหนือ VWAP และมีแรงซื้อชัดเจน เทรดเดอร์รายวันอาจเข้าซื้อโดยหวังว่าราคาจะปรับตัวขึ้นต่อ

ในทางกลับกัน หากหุ้นอยู่ต่ำกว่าเส้น VWAP และมีสัญญาณว่าราคาจะลดลงต่อ เทรดเดอร์อาจเลือกเปิดสถานะขาย (short) หรือปิดสถานะซื้อที่ถืออยู่

2. กลยุทธ์ตามแนวโน้ม (Trend Following Strategies)

เทรดเดอร์ที่เน้นเทรดตามแนวโน้มมักใช้ VWAP เพื่อยืนยันทิศทางของตลาด หากราคาสูงกว่า VWAP ถือเป็นการยืนยันแนวโน้มขาขึ้น ซึ่งเทรดเดอร์อาจเปิดสถานะซื้อ (long)

หากราคาต่ำกว่า VWAP แสดงว่าแนวโน้มอาจเป็นขาลง เทรดเดอร์อาจเลือกขายหรือหลีกเลี่ยงการเทรดในช่วงนั้น

VWAP จึงสามารถใช้เป็นตัวกรอง เพื่อหลีกเลี่ยงการเทรดสวนแนวโน้มหลัก โดยการเข้าซื้อขายเฉพาะเมื่อราคาอยู่เหนือหรือต่ำกว่า VWAP ซึ่งช่วยเพิ่มโอกาสในการประสบความสำเร็จในการเทรด

3. การเทรดแบบสวิง (Swing Trading)

เทรดเดอร์สาย Swing ซึ่งถือสถานะนานหลายวันหรือหลายสัปดาห์ ก็สามารถใช้ VWAP เพื่อหาจุดเข้าออกที่เหมาะสมตามแนวโน้มของหุ้นได้เช่นกัน

ตัวอย่างเช่น หากหุ้นอยู่ในแนวโน้มขาลงแต่เริ่มปรับตัวขึ้นเหนือ VWAP อาจเป็นสัญญาณกลับทิศ และเทรดเดอร์อาจพิจารณาเข้าซื้อ

ในทางตรงข้าม หากหุ้นที่อยู่ในแนวโน้มขาขึ้นเริ่มร่วงต่ำกว่า VWAP ก็อาจบ่งบอกถึงการกลับตัวเป็นขาลงเทรดเดอร์อาจเลือกปิดสถานะ

4. เครื่องมือบริหารความเสี่ยง (Risk Management Tool)

VWAP ยังสามารถใช้เป็นเครื่องมือบริหารความเสี่ยง เทรดเดอร์อาจตั้งจุดหยุดขาดทุน (Stop Loss) ใกล้ระดับ VWAP เพื่อจำกัดความเสียหาย 

ตัวอย่างเช่น หากเทรดเดอร์ซื้อหุ้นเหนือเส้น VWAP อาจตั้ง Stop Loss ไว้ใต้เส้น VWAP ซึ่งหากราคาหลุดลงมาอาจเป็นสัญญาณว่าตลาดกำลังเปลี่ยนทิศ

ในทำนองเดียวกัน เทรดเดอร์ที่เปิดสถานะขายใต้เส้น VWAP ก็อาจตั้ง Stop Loss เหนือเส้น เพื่อป้องกันความเสี่ยงหากราคากลับตัว

สรุป

VWAP เป็นเครื่องมือสำคัญสำหรับเทรดเดอร์ที่ต้องการเข้าใจการเคลื่อนไหวของราคา และตัดสินใจเทรดอย่างมีข้อมูลสนับสนุน ด้วยการแสดงราคาถัวเฉลี่ยที่ถ่วงน้ำหนักตามปริมาณ ทำให้ VWAP ให้ภาพที่ชัดเจนและแม่นยำกว่าการดูราคาเพียงอย่างเดียว

ไม่ว่าจะใช้สำหรับการเทรดรายวัน การตามแนวโน้มหรือการบริหารความเสี่ยง VWAP ยังคงเป็นหนึ่งในอินดิเคเตอร์ที่น่าเชื่อถือและมีประสิทธิภาพมากที่สุดในชุดเครื่องมือของเทรดเดอร์

คำเตือน: เอกสารนี้จัดทำขึ้นเพื่อวัตถุประสงค์ในการให้ข้อมูลทั่วไปเท่านั้น และไม่ได้มีจุดประสงค์เพื่อเป็นคำแนะนำทางการเงิน การลงทุน หรือคำแนะนำอื่นใดที่ควรอ้างอิง (และไม่ควรพิจารณาว่าเป็นคำแนะนำ) ความคิดเห็นใดๆ ในเอกสารนี้ไม่ถือเป็นคำแนะนำของ EBC หรือผู้เขียนว่ากลยุทธ์การลงทุน หลักทรัพย์ ธุรกรรม หรือการลงทุนใดๆ เหมาะสมกับบุคคลใดบุคคลหนึ่งโดยเฉพาะ