Cổ tức là gì? Phân loại, quy trình chia và cách tính cổ tức

Cổ tức là một trong những khái niệm quan trọng trong tài chính doanh nghiệp và đầu tư chứng khoán. Cổ tức không chỉ thể hiện lợi nhuận của một công ty mà còn ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của cổ đông. Trong bài viết này, EBC sẽ cùng bạn khám phá chi tiết cổ tức là gì, từ định nghĩa cho đến quy trình chia và cách tính toán cụ thể.

Cổ tức là gì?

Cổ tức thường được hiểu là phần lợi nhuận mà một công ty phân phối cho cổ đông của mình, có thể là tiền mặt, cổ phiếu thưởng hoặc tài sản khác. Cổ tức thường được chi trả theo tỷ lệ phần trăm trên giá trị danh nghĩa của cổ phần mà cổ đông sở hữu.

Việc chi trả cổ tức xảy ra sau khi công ty đã trừ đi tất cả chi phí hoạt động và thuế. Việc chi trả cổ tức cho thấy sự thành công và khả năng sinh lời của công ty, cũng như cam kết của công ty đối với các cổ đông.

Giá trị danh định của cố tức là gì?

Giá trị danh định của cổ tức thường được xác định dựa trên giá trị ghi trên cổ phiếu. Mỗi cổ phiếu đều có giá trị danh định, và cổ tức được tính dựa trên giá trị này. Ví dụ, nếu một cổ phiếu có giá trị danh định là 10.000 VNĐ và công ty chi trả cổ tức 20% thì cổ tức mà cổ đông nhận được sẽ là 2.000 VNĐ cho mỗi cổ phiếu.

Mục đích và ý nghĩa của việc chi trả cổ tức

Việc chi trả cổ tức không chỉ nhằm mục đích cung cấp lợi nhuận cho cổ đông mà còn phản ánh tình hình tài chính và chiến lược phát triển của công ty. Nếu một công ty có khả năng chi trả cổ tức ổn định và tăng trưởng qua các năm, điều đó cho thấy công ty đang hoạt động hiệu quả và có tiềm năng phát triển bền vững.

Các loại cổ tức

Có nhiều hình thức cổ tức mà một công ty có thể chi trả, và mỗi loại cổ tức lại có những đặc điểm riêng. Dưới đây là phân loại chính của cổ tức.

Cổ tức của cổ phiếu phổ thông

Cổ tức của cổ phiếu phổ thông là khoản tiền mà các công ty trả cho cổ đông nắm giữ cổ phiếu phổ thông. Đây là hình thức cổ tức phổ biến nhất và thường được tính theo tỷ lệ phần trăm trên giá trị cổ phần. Cổ đông phổ thông thường chờ đợi cổ tức để có thêm thu nhập đồng thời cũng có thể tham gia vào các quyết định của công ty qua quyền biểu quyết.

Cổ tức của cổ phiếu ưu đãi

Cổ phiếu ưu đãi loại cổ phiếu giúp cho các cổ đông nhận được cổ tức với tỷ lệ cố định và có lợi thế hơn so với cổ đông phổ thông khi công ty tiến hành phân chia cổ tức hoặc thanh lý tài sản. Cổ tức ưu đãi chính là số tiền cổ tức dành cho những cổ đông nắm giữ cổ phiếu ưu đãi, thường sẽ có mức ổn định và được chi trả trước cho cổ đông phổ thông.

Cách chia cổ tức trong công ty cổ phần

Quá trình chia cổ tức trong công ty cổ phần là một quy trình phức tạp và cần tuân thủ một số quy định nhất định. Dưới đây là cách thức mà các công ty thực hiện việc này.

Hình thức chia cổ tức trong công ty cổ phần

Công ty cổ phần có thể lựa chọn nhiều hình thức khác nhau để chi trả cổ tức cho cổ đông, bao gồm:

- Tiền mặt: Đây là hình thức phổ biến nhất, trong đó cổ đông sẽ nhận khoản tiền mặt trực tiếp vào tài khoản ngân hàng hoặc tài khoản chứng khoán.

- Cổ phiếu thưởng: Công ty có thể phát hành thêm cổ phiếu cho cổ đông thay vì chi trả bằng tiền mặt. Hình thức này giúp tăng số lượng cổ phần mà cổ đông sở hữu mà không phải mất thêm chi phí.

- Tài sản khác: Trong một số trường hợp, công ty có thể lựa chọn thanh toán cổ tức bằng tài sản khác như bất động sản, hàng hóa hoặc dịch vụ.

Quy trình chi trả cổ tức cho cổ đông

Quy trình chia cổ tức thường trải qua các bước sau:

- Đề xuất và thông qua kế hoạch chia cổ tức: Hội đồng quản trị sẽ đề xuất kế hoạch chi trả cổ tức và trình bày trước đại hội cổ đông để bỏ phiếu thông qua.

- Công bố thông tin: Sau khi được thông qua, công ty sẽ công bố thông tin chi tiết về tỷ lệ cổ tức, thời gian chi trả và cách thức thanh toán.

- Thực hiện chi trả: Cuối cùng, công ty sẽ tiến hành chi trả cổ tức cho cổ đông theo đúng thời gian đã thông báo.

Quy định về chi trả cổ tức

Các công ty cổ phần phải tuân thủ một số quy định pháp luật về chi trả cổ tức để đảm bảo tính minh bạch và công bằng cho tất cả cổ đông. Một số quy định này bao gồm việc công bố thông tin đầy đủ, thực hiện chi trả đúng hẹn và đảm bảo rằng việc chi trả cổ tức không ảnh hưởng đến khả năng tài chính của công ty.

Tỷ lệ chia trả cổ tức là gì?

Tỷ lệ chia trả cổ tức là một chỉ số quan trọng giúp đánh giá mức độ chia sẻ lợi nhuận của công ty với cổ đông. Tỷ lệ này cho biết phần trăm lợi nhuận mà công ty chi trả cho cổ đông dưới dạng cổ tức.

Định nghĩa tỷ lệ trả cổ tức

Tỷ lệ trả cổ tức được tính bằng cách lấy tổng số cổ tức được chi trả trong một kỳ nhất định chia cho lợi nhuận ròng của công ty trong cùng kỳ đó. Chỉ số này cho phép các nhà đầu tư so sánh giữa các công ty khác nhau và đánh giá khả năng sinh lời cũng như chính sách cổ tức của công ty.

Cách tính tỷ lệ trả cổ tức

Cách tính tỷ lệ trả cổ tức rất đơn giản. Công thức tính tỷ lệ trả cổ tức có thể được thể hiện như sau:

Tỷ lệ trả cổ tức = (Tổng cổ tức chi trả / Lợi nhuận ròng) x 100%

Nếu một công ty có lợi nhuận ròng cao nhưng tỷ lệ trả cổ tức thấp, điều này có thể cho thấy công ty đang tái đầu tư nhiều lợi nhuận vào phát triển thay vì chi trả cho cổ đông.

Ví dụ: Lợi nhuận ròng là 200 tỷ đồng, Tổng cổ tức chi trả là 80 tỷ đồng

Tỷ lệ trả cổ tức = (80/200) x 100% = 40%

Các hình thức chia trả cổ tức và ưu nhược điểm

Mỗi hình thức chia trả cổ tức đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Dưới đây là một cái nhìn tổng quan về chúng.

Trả cổ tức cho nhà đầu tư bằng tiền mặt

Trả cổ tức bằng tiền mặt là hình thức phổ biến nhất

Ưu điểm

- Dễ dàng và thuận tiện: Cổ đông có thể nhận được tiền ngay lập tức vào tài khoản ngân hàng hoặc tài khoản chứng khoán, giúp họ tự do sử dụng số tiền này theo ý muốn.

- Minh bạch: Hình thức chi trả này rõ ràng hơn, dễ dàng theo dõi và kiểm soát bởi cả công ty và cổ đông.

Nhược điểm

-Khó duy trì trong thời kỳ khó khăn: Trong trường hợp công ty gặp khó khăn tài chính, việc duy trì mức cổ tức ổn định có thể trở thành thách thức và đôi khi dẫn đến việc cắt giảm cổ tức.

- Chịu thuế: Cổ đông thường phải đóng thuế trên khoản cổ tức nhận được, điều này có thể làm giảm lợi nhuận thực tế của họ.

Cổ tức trả cho nhà đầu tư bằng cổ phiếu hoặc cổ phiếu thưởng

Hình thức này thường được các công ty sử dụng như một cách để tái đầu tư vào doanh nghiệp.

Ưu điểm

- Tăng tiềm năng sinh lời: Bằng cách nhận thêm cổ phiếu, cổ đông có thể gia tăng giá trị tài sản của mình, đặc biệt khi giá cổ phiếu tăng lên theo thời gian.

- Không chịu thuế ngay lập tức: Cổ đông không phải đóng thuế ngay lập tức trên cổ phiếu thưởng, điều này giúp họ giữ lại một khoản lớn hơn để đầu tư.

Nhược điểm

- Không có tiền mặt ngay lập tức: Cổ đông không nhận được khoản tiền nào ngay lập tức, điều này có thể gây khó khăn cho những người cần thanh khoản.

- Rủi ro tài chính: Nếu công ty không hoạt động tốt và giá cổ phiếu giảm, giá trị cổ phiếu mà cổ đông nhận được có thể không đủ để bù đắp cho việc không nhận được cổ tức bằng tiền mặt.

Thanh toán cổ tức bằng tài sản khác

Hình thức chi trả này không phổ biến nhưng vẫn tồn tại.

Ưu điểm

- Có thể tạo ra giá trị mới: Việc thanh toán cổ tức bằng tài sản khác có thể mang lại lợi ích cho cổ đông nếu tài sản đó tăng giá trị theo thời gian.

- Độc đáo và sáng tạo: Đây là một cách thức độc đáo để tạo sự chú ý và khác biệt trong mắt cổ đông.

Nhược điểm

- Khó định giá: Tài sản khác có thể khó định giá hơn so với tiền mặt hay cổ phiếu, điều này có thể khiến cổ đông băn khoăn về giá trị thực của cổ tức họ nhận được.

- Khó chuyển đổi thành tiền mặt: Nếu cổ đông cần tiền mặt ngay lập tức, việc phải bán tài sản có thể gây khó khăn và tốn kém.

Tại sao khi chia cổ tức giá lại điều chỉnh giảm?

Khi một công ty tuyên bố chia cổ tức, giá cổ phiếu của công ty thường điều chỉnh giảm. Sự điều chỉnh này liên quan đến nhiều yếu tố mà chúng ta sẽ tìm hiểu dưới đây.

Cách tính giá cổ phiếu sau khi chia cổ tức

Giá cổ phiếu sau khi chia cổ tức thường được tính bằng cách lấy giá cổ phiếu trước ngày giao dịch không hưởng quyền trừ đi giá trị cổ tức đã công bố. Điều này giúp phản ánh chính xác giá trị thực của cổ phiếu sau khi cổ đông đã nhận cổ tức.

Công thức tính giá cổ phiếu điều chỉnh sau khi chia cổ tức có thể được mô tả như sau:

Giá cổ phiếu điều chỉnh = Giá cổ phiếu trước chia cổ tức - Cổ tức đã công bố

Điều này có nghĩa là sự điều chỉnh giá cổ phiếu xảy ra do việc phân phối lợi nhuận cho cổ đông, và giá trị của cổ tức được trừ khỏi giá cổ phiếu.

Cách nhận cổ tức

Phương thức nhận cổ tức phụ thuộc vào việc cổ phiếu của bạn đã được lưu ký hay chưa.

Đối với cổ phiếu đã được lưu ký vào tài khoản chứng khoán

Nếu cổ phiếu của bạn đã được lưu ký vào tài khoản chứng khoán, quá trình nhận cổ tức sẽ diễn ra tự động. Khi công ty công bố ngày trả cổ tức, số tiền cổ tức sẽ được tự động chuyển vào tài khoản chứng khoán của bạn theo thời gian đã thông báo.

Đối với cổ phiếu sở hữu chưa được lưu ký vào tài khoản chứng khoán

Nếu bạn sở hữu cổ phiếu mà chưa được lưu ký, bạn sẽ cần phải thực hiện một số thủ tục, bao gồm việc điền thông tin vào biểu mẫu yêu cầu nhận cổ tức và cung cấp thông tin tài khoản ngân hàng để nhận khoản tiền cổ tức.

Các mốc thời gian quan trọng cần phải biết về cổ tức

Để nắm bắt thông tin về cổ tức, cổ đông cần chú ý đến một số mốc thời gian quan trọng.

Ngày giao dịch không hưởng quyền

Ngày giao dịch không hưởng quyền là ngày mà cổ đông phải sở hữu cổ phiếu trước ngày này để có quyền nhận cổ tức. Nếu mua cổ phiếu sau ngày này, bạn sẽ không được nhận cổ tức trong kỳ này.

Ngày đăng ký cuối cùng

Ngày đăng ký cuối cùng là thời điểm mà cổ đông cần phải đăng ký sở hữu cổ phiếu để đủ điều kiện nhận cổ tức. Nếu bạn không đăng ký trước thời hạn này, bạn sẽ không được nhận cổ tức.

Câu hỏi thường gặp về cổ tức

Trong phần này, chúng tôi sẽ giải đáp một số câu hỏi thường gặp liên quan đến cổ tức.

Thuế cổ tức là gì và cách tính thuế thu nhập từ cổ tức?

Cổ đông phải đóng thuế thu nhập cá nhân (TNCN) trên khoản cổ tức mà họ nhận được. Tuy nhiên, mức thuế cụ thể có thể thay đổi tùy theo quy định của từng quốc gia. Đối với thị trường chứng khoán Việt Nam, mức đóng thuế cổ tức được tính theo công thức:

Số thuế TNCN phải nộp = Thu nhập tính thuế x Thuế suất 5%

Ý nghĩa của việc trả cổ tức là gì?

Trả cổ tức không chỉ mang lại lợi nhuận cho cổ đông mà còn thể hiện sự thành công và ổn định của công ty. Ngoài ra, việc trả cổ tức cũng giúp củng cố lòng tin của cổ đông đối với ban lãnh đạo.

Cổ tức bằng tiền mặt thì bao lâu về tài khoản?

Đối với thị trường chứng khoán Việt Nam, thời gian để cổ tức bằng tiền mặt về tài khoản thường dao động từ 1-2 tháng và tối đa là 6 tháng sau khi hoàn thành các thủ tục. Cổ đông nên theo dõi thông báo từ công ty để biết thời gian cụ thể.

Nhận cổ tức được chi trả như thế nào?

Cổ đông sẽ nhận cổ tức thông qua tài khoản ngân hàng hoặc tài khoản chứng khoán, tùy thuộc vào hình thức mà công ty lựa chọn để chi trả.

Cổ tức bao lâu chia một lần?

Tần suất chia cổ tức có thể thay đổi tùy theo công ty. Nhiều công ty chia cổ tức hàng quý, trong khi một số khác lại chia theo năm hoặc theo các thời điểm khác.

Các lý do không chi trả cổ tức là gì?

Một số lý do mà công ty có thể không chi trả cổ tức bao gồm: tình trạng tài chính yếu kém, cần tái đầu tư để mở rộng doanh nghiệp, hoặc mục tiêu tích lũy vốn.

Điều kiện chi trả cổ tức của cổ phần trong công ty là gì?

Điều kiện chi trả cổ tức thường bao gồm lợi nhuận ròng dương, không có khoản nợ lớn và quyết định từ hội đồng quản trị.

Cổ đông phải hoàn trả cổ tức cho công ty cổ phần trong trường hợp nào?

Trong trường hợp công ty phát hiện ra cổ tức được chi trả một cách sai trái, cổ đông có thể bị yêu cầu hoàn trả khoản cổ tức đã nhận.

Nắm giữ cổ phiếu bao lâu thì được chia cổ tức?

Thông thường, cổ đông cần phải nắm giữ cổ phiếu ít nhất trước ngày giao dịch không hưởng quyền để đủ điều kiện nhận cổ tức.

Nhận cổ tức tiền mặt như thế nào?

Cổ đông sẽ nhận cổ tức tiền mặt thông qua tài khoản ngân hàng hoặc tài khoản chứng khoán, tùy thuộc vào phương thức mà công ty lựa chọn để chi trả.

Lịch chia cổ tức của công ty cổ phần là gì?

Lịch chia cổ tức là thông tin về thời gian và tỷ lệ cổ tức mà công ty sẽ chi trả cho cổ đông. Điều này thường được công bố trong báo cáo tài chính hàng năm, trên trang web của công ty và đại hội cổ đông.

ESOP là gì và nhận cổ tức thế nào?

Chương trình ESOP là một hình thức trao cổ phiếu cho nhân viên, nhằm khuyến khích và ghi nhận sự đóng góp của họ vào sự phát triển của công ty. Nhân viên tham gia chương trình ESOP sẽ nhận được cổ tức giống như các cổ đông khác, tùy thuộc vào tỷ lệ cổ phần mà họ đang nắm giữ.

Việc chi trả cổ tức sẽ dựa trên quyết định của hội đồng quản trị cũng như chính sách chia cổ tức của công ty, có thể kèm theo những điều kiện nhất định như thời gian nắm giữ hoặc các hạn chế trong việc chuyển nhượng.

Cổ tức trong CFD là gì?

Cổ tức trong CFD là một khoản điều chỉnh được áp dụng cho các giao dịch CFD dựa trên số cổ tức mà công ty cơ sở thanh toán. Tuy nhiên, mỗi nhà môi giới và chính sách sẽ có những quy định và phương thức chi trả cổ tức không giống nhau. Bạn có thể tham khảo thêm thông tin tại đây.

Chuyển hóa kiến thức cổ tức thành lợi nhuận trên chỉ số cổ phiếu cùng EBC Financial Group

Sau khi bạn đã tìm hiểu về cổ tức - từ định nghĩa, các loại hình chia cổ tức cho đến quy trình chi trả và tác động của cổ tức đến giá cổ phiếu - giờ đây đã đến lúc áp dụng kiến thức này để khai thác cơ hội giao dịch trên thị trường chỉ số cổ phiếu.

Thị trường chỉ số không chỉ phản ánh sức khỏe tài chính của các công ty niêm yết mà còn là nơi tập trung các xu hướng kinh tế tổng quát, giúp bạn đưa ra các quyết định đầu tư thông minh.

Hãy để EBC Financial Group đồng hành cùng bạn, với nền tảng giao dịch hiện đại được quản lý bởi FCA, CIMA và ASIC, cùng sự hợp tác chiến lược từ FC Barcelona, Quỹ Liên Hợp Quốc và Đại học Oxford.

Đăng ký ngay tại EBC Financial Group để bắt đầu giao dịch chỉ số cổ phiếu và tận dụng tối đa những cơ hội đầu tư từ kiến thức về cổ tức!

Tuyên bố từ chối trách nhiệm: Tài liệu này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và không nhằm mục đích (và cũng không nên được coi là) lời khuyên về tài chính, đầu tư hay các lĩnh vực khác để bạn có thể dựa vào. Không có ý kiến nào trong tài liệu này được coi là khuyến nghị từ EBC hoặc tác giả rằng bất kỳ khoản đầu tư, chứng khoán, giao dịch hay chiến lược đầu tư cụ thể nào phù hợp với bất kỳ cá nhân nào.